Ah ah… O kadar yaralıyız ki bu konuda! Ailelerin kaygıları, günlerce dinmeyen gözyaşları ve öfkeleri…
Kimseyi incitmek istemem ama olması gerekeni de bilmeniz gerek sevgili aileler… Yazacaklarım ise özel kliniği olanlar için geçerlidir. Memuriyeti bulunan hekimler sabah dokuz akşam dört, günde minimum 50 çocuk… bunu yapamazlar. Onlara laf etmeyiniz lütfen ve şimdi yazacaklarımı dikkatle okuyunuz.
Her evlat çok kıymetlidir, eşsizdir, biriciktir. Dolayısıyla bırakın nörogelişimsel bir bozukluğu, en ufak düşmede bile iç gider… Ne kırıcı bir üslup ne de 5 dakikada ‘Bu çocuk otizm bununla yaşamayı öğrenin gibi’ kısa süredeki değerlendirme kabul edilemez!
Zaten kaygılı, gergin ve meraklısınız. Hekim’e gidene kadar neler düşünüp duruyorsunuz dolayısıyla hekim’in yapacağı ilk şey kesinlikle sizden çocuğunuzun doğum anından itibaren detaylı bir öykü alma süreci olacaktır.
Tabii ki hekim, çocuk kapıdan girdiğinde ne durumu olduğunu anlayabilir. Biz de anlayabiliriz, yıllardır çocuklarlayız fakat etik ve yasal olarak tanıyı hekim koymalıdır ve gerekirse ilaç yazmalıdır. Bunun için yönlendirme sağlarız ve bu en doğrusudur ama kısa değerlendirmeler yapılıyorsa bu size ve çocuğa fayda sağlamaz, uzun uzun konuşulmalıdır çünkü öykü süreci alınırken odaya, hekime alışırsınız. Heyecanınız azalır ve belki de hekim dikkat çeken bir detay yakalar. Dolayısıyla bu ilk ve önemli bir kriterdir.
İkincisi ise üslup ve tutumdur. Çocuğunuz dehb, otizm, öög veyahut başka bir nörogelişimsel ve psikiyatrik bir bozukluğa sahip olabilir. Önemli olan bunu size yatıştırıcı ve alıştırıcı şekilde açıklamaktır. Şok, aşırı üzüntü ve kırgınlık duyguları kuyusuna bırakıp giderek yapılan bir açıklama olamaz. İşimiz çocuk ve aile, empatik olmak zorundayız. Buna çok çok dikkat ediniz.
Üçüncüsü ise doğru müdahale yönlendirmesindeki eksikliklerdir. Sıklıkla otizm tanısı alan ya da alma şüphesi çok yoğun olan çocuklara ‘Kreşe gönder, haftada 5 dışarı çıkarın.’ gibi dönütlerin geldiğini duyuyorum.
Tabii ki çocuk kreşe gidecek. Resmi raporu var ise (hastane raporundan sonra / Tam Zamanlı Kaynaştırma ve Yarı Zamanlı Kaynaştırma / RAM’dan alınır) çocuk kreşe gider, resmi tanısı yoksa özel okullara yönlendirilebilir de… Peki çocuktaki davranış problemlerini, kişisel / ortak dikkat eksikliğini, duyusal temelli problemleri çözmeden nereye, kime, hangi alana gitsin denir ki?
Çocuk akran zorbalığına maruz kalsın, ötekileştirilsin, öğretmenler zorlansın, aileler gelen dönütle üzülsün istemeyiz. Her şeyin doğru zamanı vardır. Özel Eğitim temeldir ve alınmalıdır, ihtiyaca göre ergoterapi, dil ve konuşma terapisi ve psikologtan sosyal ve etkileşimli oyun becerisi eğitimleri önerilebilir. Doğru değerlendirmenin bu üç temelle olduğunu düşünmekteyim. Sevgi ve saygıyla.
